20. Sint Hippolytuskerk
De middeleeuwse Sint Hippolytuskerk is gebouwd in 1415. Het betreft een recht gesloten eenbeukig kerkgebouw met een ongelede toren met ingesnoerde spits. De muren zijn opgetrokken uit rode en gele kloostermoppen.
Kerkenschets:
- Ligging: Buiten de bebouwde kom
- Jaartal: 1415
- Bouwtype: Recht gesloten zaalkerk
- Oppervlakte: 147 m2
- Denominatie: Nederlands hervormd
- Huidige functie: Cultureel maatschappelijk
Kenmerken van de kerk
Eigenaar | Stichting |
Adres, postcode | Achterwei 6, 9246 TL |
Monumentstatus | Rijksmonumentnummer 31862 |
Architect | Onbekend |
Bouwstijl | Gotisch |
Nagelvaste objecten en wandkunst | Stichtingssteen boven ingang kerktoren met familiewapens Van Boelens en Lycklama à Nijeholt. Ingemetselde gevelsteen achtermuur ter herinnering aan de restauratie in 1913. |
Begraafplaats | Ja |
Terrein | De kerk wordt omcirkeld door een ondiepe sloot en enkele oude beuken. |
Bereikbaarheid en parkeergelegenheid | Er is een oprit naar een nabijgelegen parkeerterrein waar ruimte is voor zo’n 60 voertuigen. |
Bronnen | www.reliwiki.nl |
Het verhaal van de Sint Hippolytuskerk
De middeleeuwse Sint Hippolytuskerk is gebouwd in 1415. Het betreft een recht gesloten eenbeukig kerkgebouw met een ongelede toren met ingesnoerde spits. De muren zijn opgetrokken uit rode en gele kloostermoppen. Waarschijnlijk is de kerk kort na de bouw vergroot, zichtbaar door de bouwnaad in de noordmuur. De kerk heeft in zowel de zijmuren als in de achtermuur smalle spitsboogvensters met glas-in-lood ramen. De sluitmuur aan de oostzijde heeft een trapgevel met ezelsruggen. Ook aan weerszijden van de toren zijn trapgevels aanwezig. De windvaan op de toren beeld het alliantiewapen van Ayso van Boelens en zijn eerste echtgenote Rinske Lycklama à Nijeholt uit. De kerk deed sinds de achttiende eeuw dienst als privékapel voor de familie Van Boelens. De toren werd in 1744 geplaatst tegen het middeleeuwse schip. De aanwezige klokkenstoel werd verwijderd. Ayso van Boelens en zijn echtgenote betaalden voor de bouw van de toren het bedrag van 500 gulden, zoals te lezen staat op de stichtingssteen boven de ingang van de toren. Ook is hierop een helderrood en geel wapenschild aangebracht met naast elkaar de familiewapens van Van Boelens en Lycklama à Nijeholt. De toren is sinds de Franse tijd eigendom van gemeente Opsterland.
De kerk is in 1912-1913 gerenoveerd op initiatief van mw. B.W.T. Sandberg van Boelens en kreeg toen het romantische karakter. Ter herinnering aan deze restauratie is in de achtermuur een gevelsteen aangebracht. In 1972 werd er opnieuw gerenoveerd.
Het interieur is rijkelijk aangekleed. Het gangpad tussen de banken bestaat uit licht- en donkerbruine estriken in een dambordpatroon. Het plafond bestaat uit een houten tongewelf. Opvallend is de rijk gesneden kansel met de originele koperen zandloperhouder met houten
zandloper. Ook een rijk geornamenteerde lezenaar be-hoort tot het interieur. In het koor, dat wordt afgesloten door een hekwerk met vier houten gecanneleerde vazen, is een halfronde Bremersteen met kruis te zien. De letters INRI en 1718 zijn op een later moment toegevoegd. De preekstoel uit ongeveer 1780 wordt gestut door een in hout gesneden adelaar. Op de kuippanelen worden de 4 evangelisten en bijbehorende symbolen alsook Mozes met de tien geboden weergegeven. Tegenover de preekstoel staat een herenbank. In de jaren vijftig van de twintigste eeuw kreeg het interieur zijn warmrode kleurstelling. In de kerk zijn diverse rouwborden aanwezig van de families Boelens, Hemminga en Lycklama à Nijeholt. In de vloer liggen een aantal zeventiende en achttiende-eeuwse grafzerken van de familie Van Boelens.
Het orgel werd gemaakt in 1988 door de orgelbouwers gebroeders Reil uit Heerde en is in 2004 naar Olterterp verplaatst vanuit Egmond aan Zee. Het houtsnijwerk aan de voorzijde, een harp, trompet, viool en engelenkopjes, werd uitgevoerd door de Oostenrijkse houtsnijder Moser.
Het perceel waarop de kerk staat wordt omcirkeld door een smalle, ondiepe sloot. Via enkele kleine, houten bruggen is de kerk te bereiken. Aan de zijkanten en achterzijde van de kerk bevindt zich een kerkhof, waar enkele adellijke inwoners begraven zijn. Dicht tegen de sloot aan, naast het wandelpad, staan een aantal oude beuken.
De Sint Hippolytuskerk is sinds 1996 in het bezit van Stichting Alde Fryske Tsjerken. In 2013 heeft er grootschalige renovatie plaatsgevonden. Vandaag de dag worden er exposities en concerten georganiseerd, maar de locatie is bovenal populair als trouwlocatie.